سیمای فقر در فرانسه

17/11/2016

سیمای فقر در فرانسه

بقلم ناصر اعتمادی

انجمن Secours Catholique فرانسه که یک سازمان غیردولتی مسیحی کمک به نیازمندان است، پنجشنبه هفدهم نوامبر به مناسبت هفتادسالگی تأسیس اش نشستی در پاریس تحت عنوان "صداهای فقر" برگزار کرد و به همین مناسبت گزارش سالانه اش را در مورد وضعیت فقر در فرانسه منتشر نمود. برگزاری این نشست و انتشار این گزارش همزمان است با کارزار و مباحث انتخابات ریاست جمهوری فرانسه و به همین دلیل انجمن همیاری کاتولیک های این کشور همۀ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری فرانسه را فراخوانده که در مباحث شان مسئلۀ اصلی امروز جامعه را یعنی "ساختن جامعه و جهانی عادلانه و برادرانه" از یاد نبرند.

گزارش سالانۀ Secours Catholique در مورد فقر در فرانسه به داوطلبان نامزدی انتخابات ریاست جمهوری یادآور می شود که تصورات آنان در مورد پدیدۀ فقر معمولاً از سطح یا در واقع از مشاهدۀ نوک کوه یخ فراتر نمی رود. گزارش می گوید : هیچگاه به اندازۀ امروز دولت‌زنان و دولت‌مردان فرانسوی نسبت به پدیدۀ فقر و شکاف های اجتماعی ناشی از آن بی اطلاع نبوده اند، و هیچگاه این پدیده به اندازۀ امروز سرانجام انتخابات آیندۀ ریاست جمهوری فرانسه را از قبل تعیین نکرده است.

انجمن Secours Catholique در گزارش سالانه اش اعتراف کرده است که در "ده سال گذشته فقر در فرانسه کاهش نیافته و پیداست که موضوع اصلی مباحث عمومی نیز به شمار نمی رود. بالعکس مباحث عمومی از فقر به عنوان وسیله ای برای رو در رو قرار دادن مهاجران از یک طرف و دیگران از طرف دیگر استفاده کرده و می کنند."

مهمترین قربانیان فقر در فرانسه خانواده ها و کودکان آنان هستند که وضعیت شان به ویژه پس از بحران سال ٢۰۰۸ رو به وخامت گذاشته است. به نوشتۀ Secours Catholique شمار فقرای فرانسه که در سال ٢۰۰۰ به ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر می‌رسید اکنون به ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بالغ می‌شود که نیمی از آنان را جوانان کمتر از ۳۰ سال تشکیل می‌دهند. انجمن همیاری کاتولیک های فرانسه می افزاید که ۵۴ درصد جمعیت فقیر این کشور را زنان تشکیل می دهند، هر چند افزایش فقر در میان مردان و به ویژه مردان میانسال و کهنسال رو به افزایش است.

گزارش می افزاید که شمار مردان فقیر میانسال یعنی کسانی که بین ۵۵ تا ۶۴ سال دارند اکنون به بیش از ۱٢ درصد رسیده و تعداد مردان فقیر بیش از ۶۵ سال نیز طی سال های گذشته به طور پیوسته رو به افزایش بوده است. انجمن همیاری کاتولیک های فرانسه تصریح می کند که بیش از ۳۶ درصد فقرایی که از این سازمان طلب یاری می کنند خارجیان و مهاجران به ویژه زنان و کودکان و جوانان هستند که با کوله باری از فقر وارد فرانسه می شوند، هر چند مهاجرت لزوماً به سبک شدن این بار کمک نمی کند.

گزارش Secours Catholique تأکید می کند که شمار خارجیان فقیر در فرانسه به طور پیوسته رو به افزایش است، هر چند تعداد خارجیانی که به طور متوسط وارد این کشور می شوند، افزایش نیافته است. به نوشتۀ این گزارش، میان افزایش شمار خارجیان فقیر و بی ثباتی و سختگیری های اداری در قبال آنان پیوندی ناگسستنی وجود دارد؛ پیوندی که مشکلات و محدودیت های عدیده ای برای بهره مندی مهاجران از حقوق اولیه شان به وجود می آورد. بدتر حتا آن دسته از مهاجرانی که از منظر اداری با مشکل روبرو نیستند – یعنی حدود ۴۳ درصد – با گرفتاری های نسبتاً مشابه ای برای دستیابی به حقوق و کمک هایی نظیر مسکن، بهداشت و کار روبرو هستند.

افزون بر این، شمار شاغلان فقیر از ۱۵٫۵ درصد فراتر نمی رود و این تعداد نیز بیش از پیش رو به کاهش است. در واقع، مشاغل این افراد بیش از حد بی ثبات و شکننده هستند و به هیچ وجه به فقر دارندگان آنها پایان نمی دهند. با این حال، در سال گذشتۀ میلادی حدود ٢۰ درصد کسانی که برای دریافت کمک به Secours Catholique فرانسه رجوع کرده‌اند هیچگونه درآمدی نداشتند.

علاوه بر فقر مادّی، غالب فقرای فرانسه از محرومیت های اجتماعی، به ویژه از انزوا و تنهایی رنج می برند. بیش از ۶۰ درصد مراجعه کنندگان فقیر به Secours Catholique می گویند که هیچ خویشاوندی ندارند که به کمک آنان بشتابد و حدود ۸۰ درصد همین افراد به غیر از کار از هر گونه فعالیت اجتماعی و جمعی نیز محروم هستند.

با این حال، گزارش Secours Catholique فرانسه تصریح می کند که برخی وجوه فقر در فرانسه طی سال های گذشته کاهش یافته‌اند . برای نمونه، شمار فقرایی که سطح آموزش پایینی داشتند از ۷۳ درصد در سال ۱۹۸٢ به ۴۰ درصد در حال حاضر رسیده است، هر چند صلاحیت های جدید آموزشی آنان با نیازهای حرفه ای شان تناسب چندانی نداشته اند و یا به بهبود وضعیت مادّی و شغلی آنان منجر نشده اند.

در عین حال، کمک هزینۀ مسکن فقرا که در سال ۱۹۹۰ به ٢۴ درصد می رسید هم اکنون به ۵۷ درصد بالغ می شود و شمار کسانی که هیچگونه درآمدی نداشته اند از ۳۵ درصد در سال ۱۹۸۶ به ۱۹ درصد در حال حاضر کاهش یافته است. گزارش سالانۀ Secours Catholique فرانسه می افزاید که شمار خانواده های فقیر تک سرپرست این کشور طی ۳۰ سال گذشته نسبتاً افزایش نیافته و بهبود در این جنبه های فقر بیش از همه مرهون میلیون ها انجمن همیاری جامعۀ مدنی ای کهنسال و ریشه دار است که توانسته اند در فقدان کمک ها و اقدام های دولتی به بسیاری از خلاءهای اجتماعی پاسخ بدهند.